Resim: Deli Hüseyin Paşa’nın kurduğu çift kollu İran Yayı,
TSM Env.No.1/5
Merhaba, Geleneksel
Türk Okçuluğu’na gönül vermiş Kapâdekeşler ya da bir başka ifadeyle Kemankeş
adayları. Kusura bakmayın sizlere Kemankeş demiyorum çünkü siz de iyi
bilirisiniz ki Kemankeş ünvanını almak öyle kolay değildir. Osmanlı Devleti
zamanında Kemankeş olabilmek için en az 900 geze yani 594metreye ok atamayanlar
bu ünvanı alamazlardı. Şimdi ise eline ok ile yay alan herkes kendini dev
aynasında görüp; isminin önüne kemankeş sıfatını alıveriyor. Keşke bu kadarla
kalsa! Güzel yurdum 50 metreye ok düşüremeyen Tozkoparanlarla doldu.
Kısa bir serzenişte
bulunduktan sonra asıl konumuza geri dönelim. Bu yazımda sizlere İran Sarayından,
Osmanlı Sarayına yollanan çift kollu ve çok sert bir İran yayı ile Deli Hüseyin
Paşa’nın hikâyesini aktaracağım. Bu tarihi olay hakkında tarihçi Naima’nın
yazdıkların bakalım. Naima Efendi bizlere olayı şöyle anlatıyor:[1]
Sultan IV. Murad
devrinde, İran’dan gelen bir elçi , ‘‘izhar-ı hüner için’’ kurulmuş bir yay
getirerek , ‘‘Bu yayın kirişini çıkardup yine kurmağa kaadir bir pehlüvan
Memalik-i Osmaniyye’de bulunur mu ?’’ diye Saray’a arz eder. İstanbul’un
‘‘namdar ve zor – aver’’ pehlivanları, değil yayı bozup kurmak, kirişini bile
çekemezler. Yay, darussaade ağasının odasına konulur. Ağanın odasına hizmet
eden baltacı Deli Hüseyin, olaydan habersiz, bir gün ocağa odun getirdikde yayı
eline alır; kepadevari çekib dururken ağanın geldiğini işitdip bırakıp kaçar.
Ağa yaya kimin dokunduğunu soruşturdukda, Deli Hüseyin yaka-paça getirilen. Ağa
‘‘Çek imdi göreyim’’ dedikde, yayı alıb kepade misal beş- on kere çeker. Hüseyin’i giydirip huzura
çıkarırlar. ‘‘Huzur-ı Hümayuna varub keman-ı mezburu çeküb izhar-ı hüner idüp
mazhar-ı tahsin olduktan sonra Acem elçisi muvacehesinde keman-ı mezburu
kepadevari çekerek zor –ı bazu ile şikest idüb parçaların elçi önünde vaz
itdükde Padişah-ı Cihan ‘ın meserretlerine elçinin infial ve hacaletine sebeb olmuştur.’’
Bu olaydan epey sonra Deli Hüseyin Vezirliğe kadar yükselmiştir. Fakat dönemin kaynakları Deli Hüseyin Paşa'nın Abaza isyanına karıştığı için katlolunduğunu yazmaktadır.
Günümüzde bu yay Topkapı Sarayı Müzesi Silahlar Koleksiyonunda sergilenmektedir.
DESTEK OL!
OKU, BEĞEN VE PAYLAŞ
[1] Naima
Tarihi, İstanbul,1283,C.VI,s.399-401;Ünsal Yücel, ‘‘Türk Okçuluğu’’, Atatürk
Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 1.Baskı , Ankara,1999,s.53
0 yorum:
Yorum Gönder